dr Jan Rompalski

Jan Antoni Nepomucen Rompalski urodził się 21 maja 1818 r. w Topoli,w parafii Skalbmierz, jako syn Jana Chrzciciela i Elżbiety z Winiarskich. W latach 1828-1841, pozostając pod opieką wuja, pobierał nauki w Krakowie w Szkole św. Anny ¹ a potem na Uniwersytecie Krakowskim. Po ukończeniu Wydziału Medycznego przeniósł się do Warszawy, gdzie w 1843 r. złożył egzamin w Radzie Lekarskiej i otrzymał tytuł lekarza klasy I.

16 października 1845 r. w obecności świadków: Floriana Czaplica -aptekarza i Augusta Zawadzkiego -komornika, zawarł w Pilicy małżeństwo z urodzoną w Michałowie,w powiecie i guberni warszawskiej ²Ewą z Olszewskich, liczącą lat dwadzieścia ³. Ojciec Jana nie żył już wówczas, a matka mieszkała w Skalbmierzu. Nie żył już również ojciec Ewy – Kajetan Olszewski. Jej matka -Marianna z Relickich, nosząca po drugim mężu nazwisko Mazurkiewicz, mieszkała z córką w Pilicy. Jan również został odnotowany w akcie ślubu jako mieszkaniec Pilicy. W 1846 r. urodziła się córka Jana i Ewy z Olszewskich-Stefania. Jej narodziny nie zostały odnotowane w pilickich metyrykach ani w roku urodzenia, ani w kolejnych latach. Być może Rompalscy nie mieszkali tu zaraz po ślubie. Uczyła się w szkole w Imbramowicach. Dalsze jej losy nie są mi znane. W Pilicy Rompalscy przebywali już w roku 1847. W Tygodniku Lekarskim nr 25/1847 ukazał się artykuł Jana Rompalskiego O biegunce krawej w r.b. epidemicznie panującej gdzie w podpisie znalazł się zapis: W Pilicy d.15 listopada 1847. Jan Rompalski. 16 sierpnia tego roku w Pilicy, w domu pod nr 106, urodził się im syn, któremu na chrzcie, w roku urodzenia, nadano imiona Jan Kanty. Rodzicami chrzestnymi byli: Piotr Oleszkiewicz ⁴ i Elżbieta Rompalska. Dziecko zostało wpisane do pilickich metryk dopiero 11 sierpnia 1849 ⁵, a świadkami odnotowanymi w akcie byli Stanisław Wójcikowski -pisarz pilickiego sądu pokoju i Tomasz Będkowski -protokulista w tymże sądzie. Jan Kanty uczył się w Pińczowie, a następnie w Instytucie Agronomii w Nowej Aleksandrii [Puławy]. 28 kwietnia 1871 r. zmarł w Pilicy, w wieku 23 lat i tu został pochowany ⁶. 1 marca 1849 r. w Pilicy, pod nr 106, urodził się syn Jana i Ewy -Kazimierz Władysław, również wpisany do pilickich metryk 11 sierpnia 1849 r. ⁷ w obecności tych samych świadków. Kazimierz Władysław również uczył się w Pińczowie. Dalsze jego losy nie są mi znane. W roku 1850 Tygodnik Lekarski ⁸ zamieścił w numerze 14 pracę dra J.Rompalskiego Nowy sposób badania chorób piersiowych, poświęconą dławicy piersiowej (Dychawica Heberdena, angina pectoris, stenocardia, etc.), w której autor przedstawił opis zgonu pacjenta wśród jednoznacznych objawów, mogących być wyłącznie skutkiem zawału serca. Praca dra Rompalskiego uznana została za pierwszy polski opis zawału serca, pomimo że nie przeprowadzono sekcji pacjenta. 1 stycznia 1851 wpisano do pilickich metryk ⁹ Józefa, syna lekarza okręgowego Kajetana Kosteckiego i Eleonora z Dzierzgowskich, urodzonego 5 marca 1846 w Pilicy pod nr 50. Chrzest odbył się 20 czerwca 1846. Rodzicami chrzestnymi byli Józef i Paulina Kosteccy z Warszawy a świadkami: Florian Czaplic -aptekarz i Jan Rompalski -lekarz pierwszej klasy. W tym samym roku dr Kajetan Kostecki, lekarz miasta Pilicy od 1839 r. ze względów zdrowotnych zrezygnował ze stanowiska lekarza miasta Pilicy i został estymatorem ¹⁰ w komorze celnej na granicy z Prusami, w Szczypiornie koło Kalisza (w 1858 r. powrócił do zawodu). Na zastępstwo został powołany dr Rompalski, który 15 maja 1853 r. został ojcem Antoniego ¹¹. Świadkami w akcie urodzenia byli August Zawadzki -komornik gubernialny i podsędek Wincenty Charzewski. Dr Rompalski otrzymał medal brązowy za wojnę krymską, która toczyła się od października 1853 r. do 30 marca 1856 r. między Imperium Rosyjskim a Imperium Osmańskim i jego sprzymierzeńcami -Wielką Brytanią, Francją oraz Królestwem Sardynii. Medale w wersji wykonanej z jasnego brązu nadawane były generałom, oficerom, żołnierzom i marynarzom wszystkich stopni biorącym udział w walkach (3 rodzaje, różniące się wstążkami). Medale w wersji wykonanej z ciemnego brązu nadawane było obywatelom Rosji nie służącym w wojsku, a biorącym udział w działaniach wojennych lub wspomagających te działania. (Medal noszony na wstążce orderu św. Włodzimierza otrzymywali żołnierze, urzędnicy, członkowie rodów szlacheckich, którzy nie uczestniczyli w walkach, ale swoim działaniami wspierali wojsko; medal noszony na wstążce orderu św. Anny otrzymywali mieszczanie, którzy zasłużyli się w pomocy dla rannych żołnierzy i rodzin żołnierzy zabitych w czasie działań bojowych). W numerach 11 i 12 Tygodnika Lekarskiego z roku 1855 r. ukazał się artykuł dra Rompalskiego Wykład porównawczy nauk o przyrodzie i leczeniu chorób wenerycznych, co może być podsumowaniem jego doświadczeń w roli lekarza wojskowego. Od 13/25 kwietnia 1856 r. dr Rompalski pełnił funkcję lekarza miasta Pilica.

22 czerwca 1859 r. urodziła się w Pilicy Emilia Paulina Rompalska ¹². Świadkami byli August Hakebeil ¹³ i ks.Edward Podolski, a rodzicami chrzestnymi ks.Wacowski i Ludwika Hakebeil. Zachował się akt przysięgi złożonej przez Stanisława Pasierbińskiego w dniu 18 marca 1863 r. w pilickiej Kancelarii Magistratu w obecności lekarza miasta Pilicy Jana Rompalskiego. Tygodnik Lekarski w numerze 14, z 4 kwietnia 1867, zamieścił artykuł dra Rompalskiego Nosacizna u człowieka, opisujący przypadek tej choroby w Pilicy. W numerze 15/1867 Tygodnika Lekarskiego ukazał się artykuł dra Rompalskiego Polewanie chłodną wodą w Płonicy podpisany: w Pilicy 2 marca 1867.

W tym samym roku Jan Rompalski wymieniony został jako członek Kassy wsparcia podupadłych lekarzy. 27 lutego 1870 r, w pilickich metrykach odnotowane zostały narodziny synów Antoniego Osińskiego, kapitana rezerwy wojsk carskich, byłego burmistrza Pilicy, który zgłosił wówczas narodziny Tadeusza, urodzonego 27 sierpnia/8 września 1868 ¹⁴oraz Aleksandra ¹⁵-późniejszego generała armii carskiej i polskiej. Świadkami w obu aktach byli: doktor Jan Rompalski i Wiktor Łagowski sekretarz byłego magistratu miasta Pilicy. Jan Rompalski zmarł 8/20 stycznia 1873 roku w Pilicy ¹⁶.

1 Szkoła została powołana uchwałą Senatu Akademii Krakowskiej w 1586 r. Wielokrotnie zmieniała nazwy. W latach 1818-1850 nosiła nazwę Liceum Św. Anny.