mjr Chylewski Michał (Powstanie Listopadowe)

Urodził się w 1787r w Szczurowie w Galicji. W 1804 rozpoczął służbę w wojsku austriackim jako kadet w pułku ks. wirtemberskiego. Odbył kampanię 1805 przeciw Francji. Został ranny pod Austerlitz, gdzie dostał się do niewoli. W 1808 został zdymisjonowany w stopniu feldfebla. W 1809 wstapił jako żołnierz do 8 pp. Księstwa Warszawskiego. 17.7.1811 otrzymał stopień ppor., 19.11.12 przeszedł do 19 pp. 20.9.12 awansował do stopnia porucznik adiutant major. Odbył kampanie 1809, 1812-13, Łachwa, Lenin, Świerzno, Stołpce, Chotynicze, Kojdanów, Modlin, gdzie został ranny kulą karabinową w twarz Po kapitulacji twierdzy dostał się do niewoli, w której przebywał do kwietnia 1814. W armii Królestwa Polskiego służył w stopniu kapitana w 7 ppl. W styczniu 1817 przeniesiony został do korpusu weteranów, do 3 kompanii weteranów. 29.6.17 został kapitanem żandarmerii. W 1830 otrzymał znak honorowy za 15 lat nieskazitelnej służby oficerskiej. W Powstaniu Listopadowym służył w stopniu kapitana karabinierów. 6.2.1831 miał stopień majora. Był komendantem placu* w Miechowie i w Pilicy. W 1831r. w Pilicy lokowano jeńców wyższych stopni. Mjr Chylewskiemu podlegał szesnastoosobowy oddział strażników. Jeńcy przebywali w komfortowych warunkach wchodząc w przyjacielskie układy z komendantem. Komendant pozwalał jeńcom wychodzić bez straży na rogatki miasta. Mieli prawo do żołdu, poczty i służek. Odbyli wycieczki do Smolenia i Podzamcza. Utrzymywali żywe kontakty z Żydami z reguły im sprzyjającymi. Dość często zbierali się w domu bilardowym u Żyda Herszberga, gdzie czytali gazety i inne pisma publiczne. Przy tym nie obchodziło się bez wyszydzania powstańców. Mało tego, zabrakło im miejsca w Pilicy, więc 6 lipca wzięli pewną liczbę Polek i pojechali z muzyką do Ogrodzieńca, odległego o 3 mile od Pilicy. Tam do północy pili, tańczyli i częstowali jeszcze włościan wódką. Wrócili ze śpiewem w akompaniamencie kapeli i trąbek pocztowych. Chylewski przyłączył się do korpusu rezerw jazdy gen. Stryjeńskiego, który poddał się w Sławkowie gen. Ridigerowi. 27.2.32 Chylewski przybył z Pilicy do Warszawy, stawił się przed komisją i ponowił przysięgę wierności carowi. Wcielony został do wojska carskiego jako kapitan. W 1835 odkomenderowany do komend inwalidnych w Kaliszu. Ożeniony w 1822 z Konstancją Górską. Miał 5 dzieci. W 1842 wylegitymowany ze szlachectwa. Zmarł 19.4.1848 w Kaliszu. Malarstwem zajmował się ubocznie, w chwilach wolnych od służby. Był prawdopodobnie zapewne samoukiem. Malował głównie portrety, przeważnie rodziny, obrazy o tematyce batalistycznej i historycznej a także sceny rodzajowe. Do najbardziej znanych jego obrazów należy „Rewia 14. pułku kirasjerów przed księciem Józefem”, który powstał około roku 1841r. Obraz ten zawiera pokazuje wiele interesujących szczegółów mundurów oficerów sztabu naczelnego wodza, oraz oficerów i żołnierzy pułków liniowych.Przegląd taki najprawdopodobniej nigdy się nie odbył chociaż niektórzy badaczepodają jako miejsce wieś Dobrzec pod Kaliszem. Kirasjerzy w wyniku tragicznej dla ich pułku kampanii 1812 roku, utracili na długo swoją zdolność bojową. Pułk został odtworzony dopiero w 1813 i nie używał już uwidocznionych na obrazie kirysów. Tymczasem na obrazie widać oficera pułku krakusów w charakterystycznym kaftanie i czerkieskim nakryciu głowy a formacja ta powstała po roku 1812. Równie ciekawa, choć nie budząca już podobnych kontrowersji, wydaje się umieszczona w prawym dolnym rogu grupa składająca się z trzech piechurów: dwóch grenadierów i jednego woltyżera w mundurach pochodzących z okresu po 1810 roku. Grenadierzy różnią się między sobą bermycami, co potwierdza stosowanie ich przynajmniej kilku typów w zależności od zwyczajów poszczególnych pułków. Chyliński namalował również dwie wersje „Odprawy posyłek na Placu Saskim przed Wielkim Księciem Konstantym” (ok. 1830 r.), przechowywane w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. E. Rostawiecki wymienia w swoim "Słowniku Malarzy Polskich" obraz zatytułowany „Parada wielka wojskowa na polach kaliskich”, znajdujący się w 1850 roku w galerii Księcia Namiestnika Królestwa Polskiego. Nieco rzadziej Chyliński podejmował tematykę rodzajową. W zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu znajduje się obraz „Chłopak z koszem”., a także prezentowany „Powrót żołnierza”. (1839 Olej, płótno; 122x 150 cm; Sygnowany: malował Michał Chylewski 1839) Przedstawia on odwiedziny domu rodzinnego przez żołnierza 2. pułku ułanów Królestwa Polskiego. Scena rozgrywa się we wnętrzu domu, który (jak można wnosić na podstawie strojów kobiet) znajduje się w okolicach Krakowa, może Bochni lub Miechowa. Młody ułan w rozpiętej, mundurowej kurtce z białymi wyłogami i guzikami z numerem 2, w furażerce z białym otokiem na głowie, snuje zapewne opowieść dotyczącą służby wojskowej. Młodszy brat z podziwem przymierz ułańską, rogatą czapkę, ozdobiona srebrzystym orłem. Mały chłopiec, być może siostrzeniec lub bratanek, z zainteresowaniem ogląda ciężką, żołnierską szablę. Za plecami opowiadającego widzimy rodziców, w strojach typowych dla mieszczan z małych miasteczek. Starszy mężczyzna to zapewne ojciec, który z dumą patrzy na syna. Michał Chylewski, zawodowy żołnierz, dla którego służba wojskowa była chlebem powszednim od najmłodszych lat, zapewne zawarł w tym obrazie własne wspomnienia z podobnych wizyt w domu rodzinnym. Charakterystyczna jest tu idealizacja tematu. W przedstawionej scenie wyraźny jest entuzjazm zarówno żołnierza, jak i jego rodziny, nie ma natomiast śladu ciężkiego rygoru i twardej dyscypliny pod rządami Wodza Naczelnego Wielkiego Księcia Konstantego Pawłowicza Romanowa. Jego obrazy można oglądać w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie oraz w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Kopię obrazu „Posyłki na Placu Saskim" zatytułowaną „Parada wojska na Saskim Placu..." namalował w 1860 r. Franciszek Ksawery Pawłowski. (olej, płótno, 102 x 168).

W l poł. XIX w. obraz Rubensa „Zdjęcie z krzyża” w kościele w Kaliszu był tak mocno zniszczony, że jego restauracji podjęli się nauczyciel rysunków szkoły powiatowej Karol Mejbaum (zm. 1868) i Michał Chylewski. Oddzielili oni płótno naklejone pierwotnie na deskę sosnową, a dziury zalepili kitem. Niefachowe prace „konserwatorskie” zaszkodziły dziełu. Najbardziej szkodliwe dla obrazu okazały się prace Mejbauma dla "wydobycia zatraconego kolorytu w górnej części obrazu".

*urzędnik wojskowy współpracujący z władzami lokalnymi

Autoportret

Portret Marcina Sobolewskiego adiutant-majora weteranów armii Księstwa Warszawskiego

Parada wielka wojskowa na polach kaliskich