Ocet siedmiu złodziei

Kiedy epidemia dżumy dziesiątkowała miasta ich ludność w obawie przed śmiercią masowo opuszczała domostwa, zabierając ze sobą jedynie najpotrzebniejsze rzeczy. Reszta dobytku stanowiła łatwy łup dla rabusiów, którzy, korzystający z paniki i chaosu, okradali domy i zwłoki. Kiedy w Marsylii straż miejska przyłapałana gorącym uczynku rabusiów [według różnych opowieści czterech lub siedmiu -stąd dwie nazwy preparatu], postawiono im ultimatum: albo zdradzą, w jaki sposób zabezpieczają się przed zarazą albo zginął z ręki kata… Poniższy Sposób preparowania octu czterech złodziejów służący od wszelkiej zarazy y powietrza pochodzi z lat 70-tych XVIII wieku:

• 1 l octu jabłkowego niefiltrowanego z tzw. matką
• 1 g ziela piołunu
• 3 g rozmarynu
• 3 g szałwii
• 3 g ruty
• 4 g kwiatu lawendy
• 2 g arcydzięgla litworu
• 2 g cynamonu
• 2 g goździków
• 2 g startej gałki muszkatołowej

Do wyparzonej butelki wrzucić wszystkie posiekane zioła i przyprawy, zalać octem jabłkowym i odstawić w nasłonecznione miejsce, na przykład parapet okienny, aby przez 10-14 dni roztwór nabrał mocy. Filtrujemy mocno odciskając zioła i przelewamy do butelki. Ciekawe receptury z lat 70-tych XVIII wieku są przechowywane w Archiwum Państwowym w Przemyślu.

Recepta od zarazy powietrznej w roku 1770 w Samborze

Dwa garce octu winnego lub innego bardzo tęgiego , włożyć w niego dwie głuwki czostku […] utłuc, uncyie iedne goźdików całych, uncyie dzięgielu, garść ruty, posiekawszy garść [...wcu] drobno utłuczonego, garść soli, to wszystko zmieszawszy na słońcu dystyllować przez dni 9 potym używać iest rzecz aprobowana od powietrza lub gdzie zarazy iawne pa...na trzy pulsy y obydwuch rąk, tył głowy, uszy, nos, aieżeliby zaraza wiel[…] Była to na iezyk kilka kropel wziąć , iezeliby kto był zarażony powietrzem potrzeba […] wypił puł tory łyszki lub iednę, gdybysie pokazała dyminica to w tym occie chustke maczać y przykładać, odmieniaiąc iak prędko wyschnie. Ten sekret wyiawili czterech zlodzieiów którzy pod czas strasznego powietrza sprzety różne zapowietrzone brali y kradli, w mur[.]czki tymsie salwowali od zarazy, gdy sekret odkryli życiem darowani zostali.

[AP Przemyśl. Przepis na ocet siedmiu (czterech) złodziei, Kapituła Greckokatolicka w Przemyślu, sygn, 449, s. 113]

Sposób preparowania octu czterech złodziei służacego od wszelkiej zarazy y powietrza.

W czasie powszechnego zatrwożenia z przyczyn rozgłoszonych Waszmości pod nazwiskiem Powietrza a w samey rzeczy o chorobach na Podolu y Wołyniu po niektórych mieyscach panuiących dobry[…] Oyczyzny dla prezerwatywy ubogich ludzi po całym kraiu namieniony zatrwożeniu zostaiacych komunikuie ten sposób robienia octu nazwanego czterech złodzieiow przeciwko wszelkim zarazom doświadczonego.

1-o Wziąc pączków świeżych Piołunu Wielkiego, Piołunu Małego,

2-do Rozmarynu, Szałwi, Miełkiewu, Ruty, każdego po łutów 3.

3-tio Kwiatu Lawendowego łutów 4,

4- Czostku, Dzięgielu, Tatarskiego Ziela, korzeń Cynamonu, Gwoździka, Muszkatołowych gałek, każdego po łutów dwa,

5-Octu winnego Naytęższego garniec ieden.

Te wszystkie preparatoria pokroić, potłucy w szklany gąsiorze zalać octem, pomieszać dobrze zawiązać pęcherzemy niech przez dwanaście dni na słońcu stoi, a gdyby słońca niebyło to w piasek lub popioły[..] wstawić, po tym przecedzić y wycisnąc dopiero kamfory [...] w wodzie rospuscić, y do tegoż wyż wymmienionego octu dollac. Tym się umywać, naczczo po łyżce co dzień zazywać, nos y gebe tym nacierać y zawsze wozić w balsamie przy sobie dla częstey [...] sposobności. 

[AP Przemyśl. Przepis na ocet siedmiu (czterech) złodziei, Kapituła Greckokatolicka w Przemyślu, sygn. 447, s. 142]

W różnych przepisach na ocet „kilku” złodziei, zwany również marsylskim, pojawiają się też: mięta pieprzowa, tymianek, majeranek, anyż, hyzop lekarski i białe wino zamiast octu jabłkowego. "Złodziejski ocet" oferowany jest współczesnie jako:

• Przyprawa do duszonych mięs, warzyw
• Podstawa sosu winegret
• Środek na wzmocnienie odporności i ochronę przed zarazkami -pijemy łyżeczkę octu na szklankę wody
• Przy infekcjach: do nacierania pleców, klatki piersiowej, skroni oraz jako dodatek do kąpieli
• Dodatek do mydła w płynie do dezynfekcji rąk
• Płukanka do włosów (rozcieńczony z wodą jako)
• Środek do dezynfekcji i czyszczenia w czasie grypy domowych powierzchni
• Środek odstraszający owady i zwalczający roztocza