Organizacje paramilitarne
O Pilicy » Instytucje » Organizacje paramilitarne
PIECHUR
SKAUT
ZWIĄZEK STRZELECKI
POW
OGÓLNY ZWIĄZEK PODOFICERÓW REZERWY WOJSKA POLSKIEGO
LIGA OBRONY POWIETRZNEJ I PRZECIWGAZOWEJ
LIGA MORSKA I KOLONIALNA
ZWIĄZEK POWSZECHNEJ OBRONY WOJSKOWEJ
W 1916 roku, pod wpływem idei galicyjskiego towarzystwa gimnastycznego Sokół, rozpoczęło działalność Towarzystwo Piechur w Kielcach, oddział w Pilicy. Liczyło ono około 40 członków a prezesem był Mieczysław Kubiczek. W sierpniu 1917 r. Koło „Piechura” powstało także w Wierbce, gdzie prezesem został K. Łazowski, a nieco później powstało koło w Sławniowie. Oficjalnie organizacja miała charakter sportowy, więc nie doznawała przeszkód ze strony władz zaborczych. „Piechur” stał się przykrywką dla członków POW, którzy pod jego szyldem organizowali ćwiczenia. Pierwszy oficjalny występ pilickiego „Piechura” odbył się 21 października 1917 r. podczas uroczystości ku czci Tadeusza Kościuszki. Na początku 1918 r. Austriacy rozwiązali „Piechura” i wówczas piliccy członkowie POW przeszli do OSP, pod której szyldem nadal mogli ćwiczyć się w wojskowym rzemiośle bez zwracania na siebie uwagi.
Za początek ruchu skautingowego w Polsce uznaje się rok 1910, w którym Andrzej Małkowski przetłumaczył na język polski podręcznik Roberta Baden-Powella "Scouting for boys". We wrześniu 1910 uczniowie I Gimnazjum św. Anny w Krakowie zakładają pierwszy "Zastęp Kruków". 26 lutego 1911 r. na spotkaniu członków największych organizacji młodzieżowych zostaje podjęta decyzja o stworzeniu skautingu na ziemiach polskich. 21 maja 1911 powstaje Komenda Skautowa we Lwowie a dzień później Andrzej Małkowski powołuje pierwsze cztery lwowskie drużyny skautowe. We wrześniu, w Krakowie, w oparciu o powstały rok wcześniej "Zastęp Kruków" powstaje Drużyna Skautów im. Tadeusza Kościuszki i pierwszy w Krakowie zastęp żeński. W tym okresie silny wpływ na rozwój mają ścierające się poglądy polityczne instruktorów. Są wśród nich zwolennicy idei zachowawczych "Sokoła" i zwolennicy haseł „Zarzewia" wzywającego do walki zbrojnej z zaborcami. Wynikiem tego konfliktu było utworzenie w Warszawie Naczelnej Komendy Skautowej, która działając w oparciu o dyrektywy ze Lwowa zapewniła sobie autonomię. Po wybuchu I wojny światowej odejście starszyzny harcerskiej do Legionów wpłynęło na osłabienie ruchu harcerskiego w Galicji a głównym ośrodkiem ruchu stało się Królestwo Polskie. Harcerstwo stanowiło jednak nadal zawiły splot rozmaitych grup i organizacji, na przemian dzielących się lub łączących. W 1915 roku nastąpiło rozbicie Naczelnej Komendy Skautowej na warszawski Wydział Rad Drużynowych Naczelnej Komendy Skautowej, który reprezentował kierunek piłsudczykowski, na Związek Skautek Polskich, całkowicie podporządkowany POW i na powstałą w Piotrkowie Polską Organizację Skautową, również zbliżoną do POW. W 1916 w Królestwie Polskim działały: Naczelna Komenda Skautowa w Piotrkowie, Związek Skautek Polskich w Łodzi, "Junactwo" na Lubelszczyźnie. W Galicji funkcjonowało Związkowe Naczelnictwo Skautowe a w Wielkopolsce dwie organizacje skautowe o nieznanych dzisiaj nazwach. Na terenie Rosji i Ukrainy istniało Naczelnictwo Harcerskie w Kijowie. 1 listopada 1916 cztery działające na terenie Królestwa organizacje skautowe utworzyły Związek Harcerstwa Polskiego. Od roku 1916 ruch skautowy zaistniał w Pilicy a pierwszym drużynowym był Stanisław Buholc. Skaut zadebiutował publicznie, podobnie jak Piechur, 21 października 1917 r. podczas uroczystości ku czci Tadeusza Kościuszki. Później działała drużyna im. Zawiszy Czarnego i Stefana Czarnieckiego, która w maju 1920 roku liczyła 85 członków a prezesem był Tralicz. W okresie między wojennym działało w Pilicy Koło Harcerzy z okresu walk o niepodległość, związane z Zarządem Okręgowym ZHP w Kielcach.
W 1910 roku z inicjatywy nielegalnego Związku Walki Czynnej, powstała organizacja paramilitarna, która działała we Lwowie pod nazwą Związek Strzelecki, a w Krakowie jako Towarzystwo Sportowe Strzelec. Strzelec działał legalnie, na podstawie statutu zatwierdzonego przez władze austriackie. W Galicji Związek Strzelecki organizował szkoły podoficerskie i oficerskie, mógł odbywać ćwiczenia oraz korzystać ze strzelnic wojskowych a także kupować broń i amunicję. Jego członkami byli przedstawiciele wszystkich warstw społecznych, kierunków i partii politycznych. Początkowo Związkiem, kierował Wydział Związku Strzeleckiego kierowany przez Władysława Sikorskiego. Faktycznie kierownictwo sprawował Wydział Związku Walki Czynnej. Od 1912 r. Związek Walki Czynnej przekształcił się faktycznie w centralę organizacji strzeleckich a miejsce Wydziału zajęła Komenda Główna Związków Strzeleckich z siedzibą we Lwowie, z komendantem Józefem Piłsudskim i szefem sztabu Kazimierzem Sosnkowskim. Komendzie Głównej podlegały Komendy Okręgowe: w Krakowie, Rzeszowie i Lwowie oraz pozostające w konspiracji organizacje strzeleckie działające w zaborze pruskim i w Królestwie Polskim. W maju 1913 roku zlikwidowano Komendę Główną tworząc Wydział Wojskowy Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, której komendantem wojskowym został Józef Piłsudski. W chwili wybuchu I wojny światowej Związek Strzelecki liczył 6449 przeszkolonych strzelców. Członkowie ZS i Polskich Drużyn Strzeleckich stanowili podstawę Legionów Polskich oraz konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej. W okresie międzywojennym Związek Strzelecki funkcjonował jako organizacja społeczno-wychowawcza zrzeszająca pozaszkolną, przedpoborową młodzież, głównie wiejską i rzemieślniczą. Podlegał Ministerstwu Spraw Wojskowych i należał do Polskich Związków Sportowych. Zajmował się działalnością w zakresie wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego. Prowadzono działalność oświatową tj. kursy podstawowe, kursy instruktorskie, pogadanki, odczyty, biblioteki i czytelnie. W 1928 roku istniało 70 chórów, 20 orkiestr, 16 domów ludowych z boiskami i 237 świetlic należących do związku. Terytorialna struktura organizacyjna Związku Strzeleckiego odpowiadała wojskowo-administracyjnemu podziałowi państwa. W 1939 Związek liczył ok. 500 tys. członków, którzy w czasie wojny obronnej 1939 roku wykonywali zadania zlecone przez władze wojskowe.
Do roku 1921 na terenie Pilicy Związek Strzelecki nie znalazł szerszego poparcia. Opiekunem pilickiej organizacji, która należała do obwodu sosnowieckiego w okręgu śląskim, został były legionista dr Leon Sternberg Michnowski (ur. 24 marca 1889), major, lekarz 4 pułku piechoty legionów, odznaczony Virtuti Militari V kl. za udział w wojnie w latach 1918-20. W r. 1930, podczas obchodów święta pułkowego, łączącego się z 15 rocznicą istnienia pułku oraz z walnym zjazdem Czwartaków t.j. oficerów i żołnierzy, którzy kiedykolwiek służyli w 4 p. p. Legionów, został udekorowany odznaką pamiątkową 4 p. p. Legionów za zasługi położone na rzecz macierzystej jednostki i wojska. O dalszych losach dra Sternberg Michnowskiego nie znalazłem informacji. Dopiero roku 1940 dotyczy informacja, że znalazł się w składzie 3 Kompanii Sanitarnej w podporządkowanej dowódcy I Korpusu 3 Brygadzie Kadrowej Strzelców sformowanej w miejscowości Moffat.
Początkowo pilicki Strzelec liczył 50 członków a w roku 1926 było ich dwudziestu. Przed II wojną drużyna męska, której komendantem był Edward Chodorowski, liczyła 32 członków a drużyna żeńska, pod komendą Wandy Jędrzejek – 16. Jako komendant pilickiego Strzelca wymieniany był również Edward Kwapisz. Istniała również drużyna Strzelca w Wierbce:
W 1938 roku z okazji dwudziestolecia niepodległości Polski urządzono wspólny poranek szkolny w świetlicy Związku Strzeleckiego w Wierbce [...] w tym dniu Związek Strzelcki, którego prezesem jest kierownik szkoły Wł.Kwiecień, referentem oświatowym p.Stef [ania] Kasprzykówna, a komendantem oddziału Czesław Rydzyk, również czynnie uczcił 20-lecie Niepodległej Polski. Przy pomocy gromady Wierbka i bezrobotnych fabr. Wierbka Strzelcy wybudowali 200 mb drogi bitej przez Wierbkę, zaczynając od Kanieckiego Stanisława (na granicy pół fabrycznych) na zachód przez wieś Wierbka aż do Słowikowskiego Stanisława. Wiele ludzi z organizacji pracowało chętnie i bezinteresownie. Gromada dała pomoc zwożąc z kamionki kamienie na droge. Strzelcy, Orlęta i bezrobotni (częściowo) dali pracę ręczną. Czynem tym uświęciliśmy dwudziestolecie Niepodległej Polski.
Po sierpniu 1915 r., kiedy to Józef Piłsudski powołał do życia Polską Organizację Wojskową, powstała placówka w Pilicy, której organizatorem był uczeń VIII klasy Gimnazjum w Olkuszu Mieczysław Kubiczek [późniejszy komendant obwodu] a pierwszym komendantem został Antoni Otrębski.
W Kieleckiej Szkole Handlowej Męskiej jesienią 1912 roku powstały niezależnie od siebie trzy zastępy skautowskie. Do drugiego zastępu należał m.in. Ludomir Tarkowski. Kierownictwo drużyny miało łączność z urzędującymi w Kielcach oficerami werbunkowymi Legionów. Z czasem biuro werbunkowe w Kielcach objął porucznik I Brygady J.Ulrych, który miał za zadanie zorganizowanie w Kielcach Polskiej Organizacji Wojskowej. Por. Ulrych zwrócił się przede wszystkim do starszych harcerzy, zaznajamiając ich z zadaniami P.O.W. Kilku z nich zgłosiło się do tej akcji i grupka, w której był Ludomir Tarkowski stała się zalążkiem P.O.W. w Kielcach tworząc grono słuchaczy pierwszej szkoły wojskowej w Kieleckim Okręgu P.O.W. Pierwszy wykład odbył się w środę dn. 20 października 1915 roku w lokalu Biura Werbunkowego. Większość słuchaczy po otrzymaniu matury opuściła Kielce:
Z nich, zdaje się, jedynie Tarkowski Ludomir pozostał nadal czynnym członkiem P.O.W., prowadząc lokalną Komendę w Pilicy.
Nie wiem jakiego dokładnie okresu dotyczy informacja o Tarkowskim. Z czasem do pilickiej POW należało około 50 mężczyzn w wieku od 16 do 30 lat. Placówka pilicka weszła w skład obwodu pilickiego POW, którego komendantem był Eugeniusz Stolarski. POW była organizacją tajną. Każdy jej członek otrzymywał pseudonim i składał przysięgę na wierność organizacji. Piliccy Peowiacy byli równocześnie członkami Piechura i pod jego szyldem ćwiczyli musztrę oraz podchody. Mieli też broń ukrytą w domach i nocami odbywali nielegalne ćwiczenia wojskowe w Lipiu i na polach za górą św. Piotra. Kiedy na początku 1918 r. Austriacy rozwiązali Piechura, członkowie POW wstąpili do pilickiej OSP i ćwiczyli w jej mundurach.
Raport sytuacyjny Komendy Obwodu 7 15XII 1916
Co się tyczy rozwoju organizacji, to muszę stwierdzić, że rozwija się pomyślnie. Prócz Olkusza mamy już oparcie w Bolesławiu, Kluczach, Rabsztynie, Wolbromiu, Jangrocie, Żarnowcu, Pilicy.
25 I 1917 Odpowiedzi Komendy Obwodu na kwestionariusz:
Pilica: Skaut i Straż Ogniowa
Pomocniczego Komitetu Wojskowego i Polskiego skarbu Wojskowego nie ma
Olkusz Żarnowiec Pilica - szarże skautowe w POW.
29 III 1917 Jak już informowałem Pilica została przydzielona do okręgu Vb
31 V 1917
Dnia 24 maja 1917 przyjechał do Olkusza obywatel Poniatowski. [Referent polityczny komendy naczelnej pow i członek kierownictwa, założyciel i organizator PSL. Od 1917 członek zarządu głównego PSL „Wyzwolenie”] Wieczorem odbył zebranie polityczne, na którym przeszło 50 osób z Olkusza i okolicy. [...] poza zebraniem obywatel Poniatowski rozmawiał z panem [Józefem] Kotnisem, który zdecydował się prowadzić pracę ludową, należy mu jednak dostarczyć wszystkich wydawnictw ludowych oraz statut PSL. Pożądanym jest również aby przyjechał możliwie najszybciej obywatel Waleron w celu omówienia tych spraw z panem Kotnisem.
Biuro [werbunkowe do Legionów] posiada w powiecie 5 posterunków […] w Pilicy – ludzi -4. Wszystkie posterunki prowadzą agitację za wstąpieniem do Wojska Polskiego.
30 VI 1917 w Wierbce przy magazynie żywności było dwóch Austriaków, którzy bez rozkazu wyższej władzy rekwirowali w okolicy na swoja osobistą własność. Doniesiono o tym do ck Komendy [Obwodowej] i Austriaków tych aresztowano.
03 VIII 1917 wzmogło się zainteresowanie sprawami POW. W ciągu miesiąca lipca powstały w obwodzie siódmym nowe organizacje lokalne [...] nr 8.(Pilica)
Manewry Piechura odbyły się 22 lipca (1917), wzięły w nim udział oddziały z Żarnowca, Wierbki i Pilicy, koło stu pięćdziesięciu ludzi. Prowadził obywatel Młot [Eugeniusz Stolarski- komendant organizacji lokalnej nr 2 Żarnowiec od stycznia do sierpnia 1917, potem instruktor objazdowy obwodu 7] przy pomocy obywatela "Pakowskiego". Potem przyjechał kierownik obwodowy z zastępcą, program był następujący: marsz ubezpieczony, musztra sekcji, plutonów, kompanii, rozstawianie nocnych wart, alarmy. Teren: okolica Żarnowca. 22 lipca w południe odbyło się uroczyste wejście do Żarnowca. Piechurów wprowadził do miasta oddział miejscowej straży ogniowej z dętą orkiestrą włościaństwa ze wsi Wola Libertowska. Wszędzie ludność nadzwyczaj owacyjnie witała piechurów. Skutki manewrów były nadzwyczajne.
7 VII w okolicach szczególnie Wierbki, Żarnowca etc. istnieje silne naprężenie rewolucyjne. Ludność jest zupełnie zniechęcona do obecnej władzy, rolnicy zastrzegają się że z nowych zbiorów nic dawać nie będą.
25 sierpnia:
Urządzane są rozmaite zloty piechurów, jak na przykład 15 sierpnia 1917 w Wierbce, w którym brały udział oddziały ze Szczekocin, Rokitna, Żarnowca, Wolbromia Pilicy i Wierbki, aby podnieść ducha narodu i zachęcić do dalszej pracy.
Pod koniec roku 1917 do pilickiej POW przybył wachmistrz legionowej kawalerii ppor. Mieczysław Piekarski, który prowadził regularne ćwiczenia bojowe z zakresu przygotowania do dywersji i wywozu zboża z magazynów okupanta.
Wiosną 1918 r. pilicka POW zorganizowała manifestację ludności przeciwko oderwaniu od Polski Chełmszczyzny i przyłączeniu jej do Ukrainy. Podczas manifestacji, na której przemawiał profesor Brzozowski doszło do starć z żandarmerią, co pociągnęło za sobą ogłoszenie godziny policyjnej oraz aresztowanie prelegenta .
Po proklamowaniu przez Radę Regencyjną niepodległej Polski, 28 października powstała Komisja Likwidacyjna dla objęcia władzy nad zaborem austriackim. 31 października komendant POW w Pilicy, Mieczysław Piekarski, otrzymał rozkaz rozbrojenia miejscowych jednostek wojskowych i żandarmerii. Rozkaz rozbrojenia miał być wykonany najbliższej nocy. Tego samego dnia, pod wieczór, przyjechał por. Ressler z Legionów, który objął komendę nad obwodem pilickim. Posterunek policji, którego załogę stanowił komendant i 8 żandarmów mieścił się w rynku. Na zamku stacjonował oficer i 14 żołnierzy, którzy strzegli około 100 jeńców rosyjskich a na ulicy Lelowskiej stacjonowała kompania wojska licząca około 60 Węgrów, której dowódca i inni oficerowie mieszkali w rynku. Zbiórkę wyznaczono na godzinę 22. Por. Ressler wydał rozkaz Bronisławowi Otrębskiemu, aby poprowadził oddział blisko kompanii węgierskiej a sam z grupą swoich ludzi zrobił zasadzkę na oficerów austriackich w korytarzu domu, w którym mieszkali. Kiedy ci ostatni wchodzili do korytarza, zostali obezwładnieni i rozbrojeni. Węgrzy otrzymali rozkaz złożenia broni od wziętego do niewoli oficera. Ostrzeliwali się tylko żandarmi podjęli próbę walki ostrzeliwując się ale szybko zostali rozbrojeni. Podobnie postąpili żołnierze austriaccy na zamku, którzy po usłyszeniu wezwania do poddania się, zaczęli strzelać przez zamknięte drzwi i ranili dowódcę grupy POW - Niedzielskiego. Sprowadzono więc jednego z wziętych wcześniej do niewoli oficerów austriackich, który dał żołnierzom rozkaz poddania się.
11 listopada 1918 r. Komendant Główny POW rozwiązał organizację. Działające w okresie międzywojennym w Pilicy koło byłych członków POW liczyło 30 członków a jego przewodniczącym był Jan Kubiczek [syn Romana]
Członkowie POW
Przysięga w POW
OGÓLNY ZWIĄZEK PODOFICERÓW REZERWY WOJSKA POLSKIEGO
Zawiłe dzieje żołnierza polskiego w latach i wojny światowej znalazły swoje odbicie w strukturze organizacji kombatanckich. W latach 30. ubiegłego wieku kombatanci byli zrzeszeni w ponad 100 związkach, stowarzyszeniach i organizacjach. Utworzona w 1927r., Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny zrzeszała ponad 300 tys. kombatantów z 37 różnych organizacji ogólnopolskich o charakterze piłsudczykowskim. Twórcą Federacji był gen. Roman Górecki a w jej składzie znalazły się m.in. Związek Podoficerów Rezerwy RP, Związek Oficerów Rezerwy RP, Związek Rezerwy RP, Związek Peowiaków, Związek Legionistów Polskich, Związek Powstańców Śląskich, Związek Osadników, Związek Inwalidów Wojennych RP oraz Stowarzyszenie Obrońców Kresów Wschodnich i Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość. Federacja wydawała „Biuletyn Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny”, a następnie dwutygodnik „Naród i Wojsko”. W 1928 r. powstał zrzeszający organizacje kombatanckie o charakterze prawicowym Legion Rzeczypospolitej Polskiej, który działał bardzo prężnie w Wielkopolsce gdzie nazywany był Legionem Wielkopolskim, oraz na terenach pozostałych województw Polski Zachodniej. W składzie Legionu znalazły się m.in. Związek Hallerczyków, Związek Dowborczyków, Związek Uczestników Powstania Wielkopolskiego, Związek Podoficerów Rezerwy Ziem Zachodnich oraz Związek Powstańców i Byłych Żołnierzy na Śląsku. Organizacja aktywnie działała na rzecz niepodległości, popierała przysposobienie wojskowe oraz prowadziła działalność społeczną i kulturalno-oświatową.
Ogólny Związek Podoficerów Rezerwy Wojska Polskiego został utworzony przez zdemobilizowanych żołnierzy, którzy za ofiarną służbę wojskową zostali awansowani do stopni podoficerskich. Związek stawiał sobie za cel:
-współdziałanie w utrzymaniu jednolitego Państwa Polskiego, jego niepodzielności, potęgi i bezpieczeństwa.
-zespolenie ideowe podoficerów rezerwy na gruncie przynależności do Wojska Polskiego i związanych z tym stanem praw i obowiązków,
-popieranie spójni między ogółem społeczeństwa a jego silą zbrojną.
-straż godności podoficera rezerwy,
-organizowanie zaspokojenia potrzeb materialnych członków ze szczególnym uwzględnieniem samopomocy oraz pomocy lekarskiej i prawnej, wynikających z byłej czynnej służby wojskowej,
-podniesienie poziomu kulturalnego swych członków.
Koło Związku Podoficerów Rezerwy Wojska Polskiego w Pilicy liczyło 50 członków. Pierwszym prezesem był Jan Kubiczek [s.Romana]. W roku 1937 prezesem został Edward Chodorowski a od 1938r. Władysław Kossowski.
LIGA OBRONY POWIETRZNEJ I PRZECIWGAZOWEJ
LOPP została powołana w 1928 w wyniku połączenia założonej w 1923 Ligi Obrony Powietrznej Państwa i założonego w 1922 Towarzystwa Obrony Przeciwgazowej, z inicjatywy członków władz Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej, jako niezależna od Aeroklubu powszechna organizacja mająca na celu rozwój lotnictwa lotnictwa sportowego, komunikacyjnego i wojskowego w Polsce. W 1933 uchwalono nowy statut, wiążący w znacznym stopniu Ligę z organami władzy państwowej, z ministerstwem spraw wewnętrznych i ministerstwem spraw wojskowych, a w 1934 została ona uznana za stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej. W tym czasie prezesem Zarządu Głównego był mianowany przez władze państwowe, generał dywizji Leon Berbecki, a honorowym członkiem był Prezydent RP Ignacy Mościcki. Podstawową komórką organizacyjną Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, były koła terenowe tworzone w szkołach, na uczelniach, w przedsiębiorstwach i organach władz. Koła podlegały komitetom powiatowym lub miejskim, które podlegały komitetom wojewódzkim, podlegającym Zarządowi Głównemu. Działały w niej ponadto Komitet Kół Kobiecych i Komitet im. Żwirki i Wigury. W skład władz Ligi wchodziła też Rada Główna. W 1935r. LOPP liczyła 1,5 miliona członków w 13 761 kołach i dysponowała budżetem 6.894.204 zł. W 1939 liczyła ok. 2 miliony członków i do tej pory przekazała na rzecz rozwoju lotnictwa ponad 70 milionów złotych. Działalność LOPP, skierowana głównie do młodzieży, miała na celu wyrobienie w społeczeństwie zrozumienia i poparcia dla rozwoju lotnictwa. Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej popierała propagandowo i finansowo zakupy sprzętu lotniczego, sport lotniczy, badania i rozwój konstrukcji lotniczych Niemały był też udział organizacyjny, techniczny i finansowy Ligi w rozbudowie lotnisk, jak również szkolenie lotnicze mechaników lotniczych i pilotów. LOPP ufundowała Instytut Aerodynamiczny w Warszawie, wspomagała lub inicjowała budowę tunelu aerodynamicznego przy Politechnice Lwowskiej, budowę Szkoły Pilotów w Radomiu, szkół mechaników w Bydgoszczy i Lwowie, obserwatorium meteorologicznego na górze Pop Iwan, Instytutu Badań Technicznych Lotnictwa na Okęciu, Doświadczalnych Warsztatów Lotniczych na Okęciu, kilkudziesięciu lotnisk i szybowisk, wspomagała działalność ośrodków Przysposobienia Wojskowego Lotniczego. W latach 1933-1939 LOPP zakupiła i przekazała szkołom lotniczym i aeroklubom 326 samolotów oraz znaczną liczbę szybowców, w większości konstrukcji polskiej. W 1939 LOPP prowadziła 24 szkoły szybowcowe, 26 ośrodków szybowcowych i 5 szkół pilotów samolotowych Przysposobienia Wojskowego Lotniczego. Do najważniejszych osiągnięć można zaliczyć wybudowanie 17 wież spadochronowych w okresie międzywojennym. LOPP wydawała czasopisma o tematyce lotniczej - dwutygodnik "Lot Polski", następnie "Lot i obrona przeciwlotniczo-gazowa Polski" oraz miesięcznik "Przegląd Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej". W roku 1934 pilickie koło LOPP liczyło 96 członków a w roku 1935 - 175 członków. Prezesem był wówczas Jan Stachnik. W tym samym roku obchodzono w Pilicy XII tydzień LOPP . W ramach obchodów wyświetlane były filmy o tematyce lotniczej a instruktor Trywiański prowadził odczyty. W lutym 1936 Gmina wysłała kilka osób trafiło na na kursy obrony przeciwlotniczej i gazowej. Od 1928 roku przeprowadzano składki pieniężne na rzecz LOPP. W roku 1938 Urząd Gminy przekazał 506 zł na wykup Pożyczki Obrony Przeciwlotniczej.
Rok 1934. Tydzień LOPP
Fotografia przedstawia prawdopodobnie członów LOPP lub Towarzystwa "Sokół" w Pilicy pdczas ćwiczeń z łączności
W roku 1930, podczas III Walnego Zjazdu Delegatów Ligi Morskiej i Rzecznej w Gdyni, uchwalono nowy statut, który jednocześnie zmienił nazwę stowarzyszenia na Liga Morska i Kolonialna. Prezesem Zarządu Głównego wybrano gen. Gustawa Orlicz-Dreszera, który był działaczem dużego formatu i potrafił w ciągu paru lat przekształcić Ligę w masową organizację, nie tylko społeczną, ale i polityczną,, stanowiącą ośrodek kształtowania opinii publicznej, odgrywającą dość istotną rolę w życiu politycznym i gospodarczym II Rzeczypospolitej. Jedną z przyczyn zmiany nazwy stowarzyszenia było odradzanie się roszczeniowych żądań organizacji niemieckich, żądających zrewidowania postanowień traktatu wersalskiego co do ziem odebranych Niemcom i należących do Polski. Polska dla równowagi zaczęła upominać się o przyznanie części terenów byłych kolonii należących do Niemiec. W ten sposób LMiK zaczęła odpowiadać na polu międzynarodowym na roszczenia Niemieckiego Związku Kolonialnego. Od 1931 roku datuje się rozwój struktur LMiK w największych miastach amerykańskich, m.in. Nowym Jorku, Chicago, Filadelfii i innych. Również w Ameryce Południowej powstało 40 kół LMiK. Placówki Ligi działały również we Francji, Belgii, Czechosłowacji, Kanadzie, Austrii, Maroku, Australii, Brazylii. LMiK Stawiała sobie za cel propagowanie zagadnień morskich wśród społeczeństwa II Rzeczypospolitej. Liga działała na rzecz rozbudowy floty morskiej i rzecznej. Jej celem było pozyskanie terenów pod osadnictwo lub kolonie dla Polski. W 1934 roku LMiK zakupiła w stanie Parana w Brazylii tereny o powierzchni około 30 tys. ha, z przeznaczeniem na polską akcję osadniczą i założyła tam osiedle dla polskich kolonistów - Morska Wola. Stowarzyszenie podpisało umowę z Liberią dotyczącą współpracy gospodarczej i kulturalnej. W latach 30. XX w. Liga prowadziła zbiórkę pieniędzy na Fundusz Obrony Morskiej czego rezultatem było m.in. zbudowanie okrętu podwodnego "Orzeł". LMiK wydawała miesięcznik "Morze" i kwartalnik "Sprawy Morskie i Kolonialne". W latach 1930-1939 liczba członków Ligi Morskiej i Kolonialnej rosła dynamicznie:
1933 r. – 70630 członków
1935 r. – 282072 członków
1937 r. – 535237 członków
1 czerwca 1939 r. – 992780 osób [w tym 317075 członków w kołach szkolnych.]
ZWIĄZEK POWSZECHENEJ OBRONY WOJSKOWEJ
Koło związku w Pilicy działało od roku 1930. Brak jest bliższych informacji o działalności tej organizacji.