Tajemnica kaplicy pw. św.Józefa

W Żernicy, niewielkiej miejscowości koło Gliwic stoi niewielki, drewniany kościółek p.w. Archanioła Michała, datowany na rok 1661, wybudowany z inicjatywy Andreasa Emanuela Pospela, opata klasztoru cystersów w Rudach Wielkich, do którego w latach 1283-1810 należała parafia żernicka. Starsza od kościółka wieża pierwotnie była obiektem wolnostojącym. Jej górna część datowana jest na rok 1518. W 1999r., podczas prac konserwatorskich, konserwator Adrian Poloczek wykonał badania odkrywkowe, w wyniku których okazało się, że na wszystkich ścianach nawy i prezbiterium, na balustradzie chóru muzycznego, na deskach stropowych nawy oraz na pozornym sklepieniu prezbiterium pod warstwami przemalowań znajduje się bogata dekoracja malarska. W latach 2001-2003 metodami chemicznymi i mechanicznych zdjęto cztery warstwy przemalowań temperowych oraz olejnych i odsłonięto na powierzchni ponad 530 m2 cenne, barokowe malowidła -figuralną dekorację malarską uzupełnioną motywami roślinnymi i ornamentalnymi o bogatej ikonografii. Do 2008r. przeprowadzono zabiegi konserwacji technicznej i estetycznej. Ścianę południową prezbiterium zdobią wizerunki dwunastu apostołów, umieszczone w dwóch rzędach pomiędzy oknami. Ponad oknami w tej ścianie, w owalnych polach znajdują się wizerunki świętych cysterskich: Roberta z Molesmes, założyciela pierwszego zakonu cysterskiego w Citeauix, Benedykta z Nursji, założyciela zakonu benedyktynów oraz Bernarda z Clairvaux, założyciela klasztoru w Clairvaux i 68 innych opactw. Poniżej okien umieszczone są dalsze trzy owalne pola, na których nie zachowały się wizerunki świętych. Na ścianie wschodniej, za ołtarzem głównym, znajduje się scena Grzechu Pierworodnego z przedstawieniem Adama i Ewy pod drzewem poznania. W części północno-wschodniej prezbiterium znajduje się scena narracyjna ze św. Aleksym, leżącym przed rodzinnym domem. Powyżej w dwóch rzędach ukazani są czterej Ojcowie Kościoła: święci Grzegorz, Ambroży, Augustyn i Hieronim. W górnej części północnej ściany prezbiterium przedstawiono Sakramenty: Chrzest, Bierzmowanie, Pokutę, Ostatnie Namaszczenie, Eucharystię i Małżeństwo. W środkowej części tej ściany namalowany został Chrystus na krzyżu adorowany przez klęczących: papieża, kardynała, biskupa, opata, kanonika, księdza, cesarza, króla, księcia, hrabiego i barona. W scenie tej na titulusie (tabliczce umocowanej nad głową ukrzyżowanego Chrystusa), autor polichromii pozostawił swoją sygnaturę: „IESU NAZARENI REX IUAEDORUM FRIDERIC LEOPOLD”. Na dolnym pasie tej ściany, na prawo od wejścia do zakrystii, umieszczona została scena z lamentującym Hiobem. Analogiczna scena z przedstawieniem Lamentu Hioba, w ujęciu zwierciadlanym, znajduje się wśród malowideł kaplicy św. Józefa w kościele pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Pilicy, powstałej w latach 1690-93 co sugeruje istnienie wzorów graficznych, z których korzystali autorzy malowideł. Tajemnicą pozostanie zapewne to, jaką drogą szablon trafił do Pilicy i kto wykorzystał go tworząc malowidło w pilickiej farze. W nawie żernickiej świątyni, na ścianie północnej umieszczono scenę Adoracji Matki Bożej oraz postać papieża. Na ścianie zachodniej nawy dominuje wić roślinna, wśród której umieszczono wizerunek św. Izydora Oracza. Wić roślinna występuje również na stropie nawy, na podniebieniu i balustradzie chóru oraz wokół portalu nawy. Na ściankach wschodnich znajdują się malowane zwieńczenia ołtarzy mające kształt baldachimu. Prawdopodobnie dekoracja malarska nawy i prezbiterium powstała w dwóch etapach: około 1661 r. po wybudowaniu kościoła oraz na przełomie I i II ćwierci XVIII w. - na ścianie południowej nawy gdzie namalowano świętych: Jana Nepomucena, Benedykta i Bernarda z Clairvaux oraz sceny: Ukrzyżowania, Chrystusa przy kolumnie i Trójcę Świętą.

Prezbiterium kościoła w Żernicy

Na prawo od drzwi do zachrystii- Lament Hioba

Lament Hioba

[Fotografie ze strony Śląskiego Centrum Dziedzictwa Kulturowego]