Tajemnicza dama
O Pilicy » Legendy-Opowieści-Tajemnice » Tajemnicza dama
"Niedziela.Tygodnik katolicki" [ on-line]. Edycja przemyska.Nr 47/2005 przyniosła artykuł Arkadiusza Bednarczyka "Podziemia łańcuckiej fary" zawierający interesujący fragment:
Przy rekonstrukcji kościoła na przełomie XIX i XX w. natrafiono na podziemia, które kryją w sobie szczątki tajemniczych osób. I tak podczas przenoszenia zwłok Potockich i Lubomirskich ze starej krypty, znajdującej się pod prawą nawą boczną, natrafiono – w trzeciej komorze krypty – na grobowiec, w którym znajdowało się kilka dębowych trumien. W jednej z nich znaleziono zwłoki kobiety ubranej w czepiec na głowie i seledynową jedwabną suknię. Strój wskazywał na to, że zwłoki złożono tutaj przed kilkuset laty. Badacz dziejów parafii łańcuckiej Franciszek Młynek wysunął przed laty śmiałą hipotezę, że mogą to być zwłoki Jadwigi Pileckiej, matki chrzestnej króla Władysława Jagiełły, a żony pierwszego, znanego z nazwiska właściciela Łańcuta Ottona z Pilczy herbu Topór (zm. 1382 r.). Nad sprawą tą nie przeprowadzono badań, a podziemia te zamurowano.
Pierwszy łańcucki kościół pw. Św. Barbary był drewnianą świątynią ufundowaną przez Ottona z Pilczy. Kościół ten pełnił ważną funkcję obronną w obwarowaniach miejskich. Był miejscem schronienia się ludności w czasie najazdu Tatarów, Rusinów lub Wołochów. Uległ on zniszczeniu w czasie pożaru a Pileccy ufundowali nową murowaną farę.
W czasie wielkiej przebudowy kościoła, w latach 1896-1900, prowadzonej z inicjatywy Romana i Elżbiety Potockich, wybudowano pod nowym prezbiterium kryptę rodową Potockich i Lubomirskich według projektu krakowskiego architekta Teodora Talowskiego. Przeniesiono do niej szczątki zmarłych spoczywających dotychczas w starej krypcie pod nawą boczną prawą: księżnej Izabelli Lubomirskiej (zm. 1816 r.), jej męża Stanisław (zm. 1783 r.), biskupa Ludwika de Sabran (spowiednika królowej Marii Antoniny, który po rewolucji francuskiej wyemigrował do Łańcuta), Ignacego Gabard de Vaux (zarządcy dóbr księżnej marszałkowej Izabelli Lubomirskiej), Alfreda I Potockiego (zm. 1863 r.), Józefy z Czartoryskich Potockiej (zm. 1863 r.), ich syna Artura (zm. 1834 r.), Marii Potockiej (zm. 1822 r.), Alfreda II Potockiego (zm. 1889 r.) ordynata na Łańcucie. Potem spoczęli tu: Maria z ks. Sanguszków hr. Potocka (zm. 1903 r.) i fundator nowej krypty Roman hr. Potocki III ordynat na Łańcucie (zm. 1915 r.) oraz jego pierwsza żona Izabela z Potockich (zm. 1883 r.). 20 września 2001 r. ostatni z żyjących potomków Potockich linii łańcuckiej, syn Jerzego Józefa Potockiego - Stanisław Potocki sprowadził z Lozanny ciała swego ojca, matki oraz wujka - Alfreda Potockiego, ostatniego ordynata na Łańcucie, który opuścił miasto w 1944 r., oraz swojej babki Elżbiety z Radziwiłłów Potockiej.